Historiek

Tot 1970 was België een unitaire staat met één parlement en één regering. Het Frans bleef lang de officiële taal. Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw ijveren de Vlamingen voor de  erkenning van het Nederlands als evenwaardige officiële taal. De verschillende politieke inzichten tussen het Nederlandstalige noorden en het Franstalige zuiden nemen toe. De notie groeit dat Vlaanderen en Wallonië ruimte nodig hebben om eigen beslissingen te nemen.

De staatshervorming van 1980 gaat een stapje verder. De Belgische regering blijft zich met de hoofdzaken bezighouden, maar de gemeenschappen en gewesten krijgen een verregaande vorm van zelfbestuur. Vlaanderen, Wallonië en ook de Duitstalige Gemeenschap beschikken voortaan over een eigen regering.

Brussel blijft een twistpunt. Vlamingen en Walen geraken het niet eens over de precieze afbakening van het Brussels grondgebied. Bovendien zorgt het tweetalige karakter van de hoofdstad voor taalkundige meningsverschillen. België lijkt op een puzzel met een ontbrekend stukje: Brussel.

In 1988 en 1989 maakt de derde staatshervorming de puzzel compleet. De gemeenschappen en gewesten verwerven nog meer bevoegdheden. Het Brusselse dossier krijgt een oplossing. Dankzij de bijzondere wet van 12 januari 1989 (de Brusselwet) ziet het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het levenslicht. Dit derde gewest heeft een apart parlement en een aparte regering. Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement telt na de eerste verkiezingen van 18 juni 1989, 64 Franstalige en 11 Nederlandstalige parlementsleden.

De Nederlandse Cultuurcommissie houdt op te bestaan en de Vlaamse Gemeenschapscommissie gaat van start. De VGC vertegenwoordigt de belangen van de Vlaamse Gemeenschap in Brussel.

Met het Sint-Michielsakkoord krijgt België zijn huidige vorm. Het land is nu officieel een federale staat. Zo staat het in artikel 1 van de grondwet: ‘België is een federale staat, samengesteld uit de gemeenschappen en gewesten.’
De gemeenschappen en gewesten krijgen opnieuw een uitbreiding van hun bevoegdhedenpakket.

Nog een ingrijpende verandering is dat elk parlement voortaan uit rechtstreeks verkozen leden bestaat. In 1995 vinden voor het eerst gewestverkiezingen plaats. Het federale parlement en de deelparlementen beschikken nu elk over hun eigen vertegenwoordigers.

De zes eerst gekozen Nederlandstalige parlementsleden van het Brussels Parlement krijgen ook een zitje in het Vlaams Parlement. Op die manier wordt de band tussen Brussel en Vlaanderen versterkt.
Nieuw is eveneens dat de provincie Brabant gesplitst wordt in Vlaams- en Waals-Brabant. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest valt buiten de tien Belgische provincies.

Om het plaatje helemaal te doen kloppen, worden nog twee belangrijke akkoorden gesloten.

Het Lambermontakkoord zorgt er onder meer voor dat de gewesten hun eigen belastingen kunnen heffen. Het Lombardakkoord legt een ruimere vertegenwoordiging van de Vlamingen in Brussel vast.
Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement telt voortaan 89 parlementsleden, 17 van hen zijn gegarandeerd Nederlandstalig.

De band met Vlaanderen wordt nog steviger aangehaald. In het Vlaams Parlement zetelen voortaan 6 parlementsleden die rechtstreeks door de Brusselse inwoners verkozen worden. De Brusselse Vlamingen zijn nu vertegenwoordigd door 17 parlementsleden in het Brussels Parlement én door 6 parlementsleden in het Vlaams Parlement.

Na communautaire onderhandelingen wordt het institutioneel akkoord voor de zesde staatshervoming afgesloten. De gemeenschappen en gewesten krijgen meer bevoegdheden en middelen.

De staatshervorming splitst de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde in een tweetalige kieskring Brussel en een Vlaamse kieskring Halle-Vilvoorde. De inwoners van de zes faciliteitengemeenten rond Brussel blijven de optie behouden om voor de tweetalige Brusselse lijsten te stemmen. Het gerechtelijk arrondissement Brussel wordt eveneens gesplitst in een parket voor Brussel en een voor Halle-Vilvoorde.

Het akkoord bevat een Brusselluik dat voorziet in extra middelen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om de hoofdstedelijke rol beter te vervullen. Een interne Brusselse institutionele hervorming stemt gemeentelijke bevoegdheden zoals veiligheid, stedenbouw, huisvesting, mobiliteit, parkeerbeleid en netheid beter op elkaar af. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest neemt de coördinatie in handen.

België en Brussel blijven in beweging. Wie weet wat de toekomst brengt…